Şapka çıkarmak, şapkayı alıp gitmek, şapkasız çıkmamak... Şapka bir giyim öğesi olarak eskisi kadar vazgeçilmez değilse de, özellikle hanımlar ve taşralılar arasında yaygınlığını koruyan bir kılık kıyafet tamamlayıcı. Elbette, ısıtma ya da soğutmanın şimdiki kadar kolay olmadığı tarihlerde şapka insan sağlığını koruyarak ömrü uzatırdı. Nitekim, balık baştan kokarsa insan da baştan üşüyor.
Şapka ; Eski Türkçede "Şemsi siperli sepuş" denir.
Milano Katolik Üniversitesi'nin insanbilimleri doçenti olan Giovanna Salvioni, şapkanın, takanın ruhuna işaret ettiğini belirtiyor: "Bir insana baktığımızda ilk fark ettiğimiz öğe: Kiminle işimiz olduğunu bir bakışta anlamamızı sağlıyor. Biçemin, beğenilerin ve tutkuların; bir gruba, takıma ve dine aidiyetin simgesi olabiliyor. Simgesel anlamlar bakımından varsıl bir giysi, kısacası zamanın modasından çok daha öte bir şey." (focus)
Bazı şapkalar bir meslek simgesi; aşçıların şapkası gibi, bazıları etnik, bazıları moda tasarımcısının elinden çıkımış bazı şapkalarsa askeri birliği, rütbeyi veya görevi simgeliyor.
Tarihte ilk şapka Çin'de (çoğu şeyde olduğu gibi) ortaya çıkmış. At idrarı ile yapıştırılmış deriden ibaret. Asurlular keçeden yapılmış silindir biçimli bereler takarmış, Romalıların geniş kenarlı petasosları varmış.
Avrupa'da ise efendiler ile halkı birbirinden ayıran en önemli kıyafet aksesuarı olmuştur.
İngiltere'de Ascot'ta yapılan at yarışlarına izleyici olarak katılanların kılık kıyafette uymaları gereken sıkı kurallar vardır. Spor giyim yasak, jean ve şort yasak, erkekler bütün düğmeleri kapalı gömlek ve kravat giyecek, kadınların etek boyları ve elbiseleri belli kurallara bağlı. Bir de kadınlar arasında ilginç şapka yarışı vardır adeta ve geleneksel hale gelmiştir.
silindir şapka-İngiltere (Verdi'ninki ünlüdür)
Panama Şapka-Ekvador
borsalino şapka-İtalya (30'ların klasiği)
coppola-İtalya (sicilya mafyası ile bütünleşmiştir)
chola şapkası-Bolivya (kadınların şapkası)
payet- Fransa
bask-İspanya(İç savaş sırasında Franco karşıtları takar, Che ile bütünleşmiştir)
stetson-Amerika (tipik kovboy şapkası)
sombrero-Meksika (siesta yaparken ideal)
sidara-Hindistan (yukarı kast Hintliler için)
kalpak-Türkiye (Kurtuluş Savaşımızın simgesi)
tarbuş-Fas (fes yani)
Bir de dini anlamlar içeren şapkalar var. Musevilerin kippası gibi. Başın tepesini insan zekasının özünü koruduğunu düşündükleri için örtüyorlar.
Hıristiyanlıkta ise şapka kilise hiyeraşisini gösterirdi. Siyahlar rahiplere, kırmızılar kardinallere, beyaz yalnızca papaya aitti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder