Çikolata -Tanrıların Yiyeceği

Çikolata, tropik kakao ağacının çekirdek denen tohumlarından yapılır.
Milattan önce, Mayalar’ın ve Aztekler'in çikolata yaptığı biliniyor.

Efsaneye göre, Aztek kralı Moctezuma günde 50 fincan çikolata içiyordu.
Azteklerde ve Mayalarda çikolata içmek önemli bir olay sayılırdı. Ama sadece kraliyet ailesi bu ayrıcalığa sahipti.
Latince adı “tanrıların besini” anlamında Theobromocacao olan kakao ağacından elde edilen kakao meyvesinin içinde yaklaşık 2,5 cm boyunda 20-40 tohum, yani kakao çekirdeği bulunur. Bu çekirdekler birkaç gün muz yaprağında mayalandırılır. Daha sonra güneşte kurutulur ve böylece çekirdekler kavrulup öğütülmeye hazır hale gelir. Öğütülen macun görünümündeki kakao, çikolata yapımında kullanılır. Ayrıca preslenerek kakao ve kakao yağı elde edilebilir.

Kavrulmuş kakao parçaları şekerle karıştırılır ve bir kapta ağır silindirlerle hamur haline getirilir. Bu hamur ince çikolata tabakalarına dönüştürülür ve ardından bu tabakalar kakao yağı katılarak yumuşatılır. Sonunda sıvıya dönüşen çikolata kalıplara dökülür ve soğutulur.

Değişik çikolatalar yaparken, çikolatanın yumuşak ve kolay işlenebilir olması için soya fasulyesinden elde edilen "lesitin" maddesi de eklenir.
Kakao Mayalarda ve Azteklerde zenginlerin, savaşçıların ve kralların içeceği; aynı zamanda para olarak da kullanılacak kadar değer verilen, altınla gümüşle bir tutulan bir üründür. (Sophie D. Coe)
Kakaokonun çok değerli olması nedeniyle Azteklerin sahtesini bile yaptıklarını biliniyor. Sahtesi kilden yapılıyordu. Kile, kakao çekirdeği gibi şekil verip ya kendi başına ya da gerçek kakaoya karıştırıp satıyorlardı. Kil diğer kakao taneleriyle suda eridiğinde ortada iz de kalmıyordu. (Jonathan Haas)

İşin garip tarafı, kakao ağacı yetiştirenlerin, çekirdekleri toplayanların, atölyelerde çalışanların çoğunun çikolata yiyecek durumda olmamaları.. Çikolata pahalı olması nedeniyle bu ülkelerde çok lüks bir yiyecek olarak algılanıyor.

16’ıncı yüzyıl başlarında ünlü kaşif Kristof Kolomb tarafından Avrupa'ya getirildiğinde tadı bugünki gibi değildi. Baharatlı, acı bir içecekti. İspanyollar çikolatayı İspanya’ya götürdüklerinde Avrupalıların damak tadına uydurmak için içine şeker katmaya başlarlar.

İspanya' da yaygınlaşan bu içecek, 1606 yılında İtalya'ya, 1615 yılında Fransa'ya, 1657 yılında ise İngiltere'ye yayıldı ve aynı yıl Londra’da ilk çikolatahane açıldı.
Çikolota bildiğimiz şekil ve tadıyla ilk kez 19’uncu yüzyılın ortalarında İngilitere ve İsviçre’de görülmeye başladı. İlk çikolata 1876 yılında İngiltere’de imal edildi. Daha sonra İsviçre'li Daniel Peter çikolatayı üretti. Bu tarihten sonra çikolata, farklı tatlar ve lezzetler eklenerek günümüze kadar geldi.

Amerikalılar kişi başına yılda ortalama 6 kilo çikolata tüketiyor. Avrupa ülkelerinde ise tüketim bunun neredeyse iki katı.
Araştırmalara göre, insanların %68'i siyah çikolatayı tercih ediyor. Ama Türkiye’de en çok sütlü çikolata tercih ediliyormuş.

Çikolata en iyi kahve ile gider diyorsanız zaten bunun birçok yerde gelenekselleştiğini de bilin. Peki hiç bir fincan sıcak çikolatanın içine bir kaşık kahve eklediniz mi? Çok güzel oluyor.
Bazı yerlerde bir fincan sıcak çikolatanın üstüne 1-2 tane marshmallow konulup getiriliyor.

İsviçre Çikolatasının Doğuşu; Günümüzde İsviçre, çikolata üretimi ve kalitesiyle dünya lideri. Daniel Peter, 1875 yılında İsviçre’de ilk sütlü çikolata tabletini piyasaya sürmüştür.

19 yy’da yetersiz beslenme sebebiyle bebek ölümleri çok yüksektir. Henri Nestlé’nin sütten sıvının buharlaştırılarak süt tozu elde edilmesini sağlayan yöntemi bulması hem binlerce bebeğin hayatını kurtaran mamanın hem de sütlü çikolatanın üretilmesini sağlamıştır. (Nestlé, Almanca’da küçük kuş yuvası anlamına gelir.)

İtalyan gezgin Gemelli Careri, Avrupa’yı toplu ulaşım araçlarıyla gezen ilk kişi olarak tarihe geçti. Gezisi sırasında (1693)Osmanlı topraklarına da uğrayan Careri’nin, çikolatayı Türkiye’ye getiren ilk insan olduğu bilinir.

Birkaç bireysel deneyim dışında Osmanlı'nın son zamanlarına kadar halkın çikolatadan haberdar olduğunu söylemek mümkün değildir. 1909 yılında Nestlé çikolatalarının İstanbul Karaköy’de ilk satış ofisi, 1927’de Feriköy’de çikolata fabrikasının açılması ile halk yavaş yavaş çikolatayla tanışmaya başlar.

İyi bir çikolata nasıl olmalı?

İyi bir çikolata düz ve pürüzsüz olmalıdır. Kırıntı yapmadan net bir şekilde bölünebilmelidir. Ağızda yağ tadı veya şeker zerrecikleri hissettirmemelidir. Ayrıca gerçek çikolata kakao yağıyla yapılmalıdır. Çikolatayı buzdolabında değil, güneş almayan serin bir yerde kapalı olarak saklayınız.

*Bir tavsiye: eğer sık sık evde çikolatalı birşeyler yapıyorsanız marketten 80-100 gramlık tabletler almak yerine 1 kiloluk kuvertür alın.Hem daha hesaplı, hem elinizin altında hep bolca çikolata bulunmuş olur. Ben Metro marketten Elit bitter kuvertür çikolata aldım. Lazım oldukça kesip kullanıyorum. Sütlü istediğimde, çikolatayı eritip biraz krema ekliyorum. Hatta hemen bir tarif verebilirim:
Eritilmiş bitter çikolata, mısır gevreği, kuru çekirdeksiz üzüm, fındık, portakal kabuğu rendesi. (ölçüyü isteğe göre değiştirin. Mısır gevreği az fındık çok olabilir.Üzüm yerine küçük doğranmış kuru kayısı veya incir de olur) Malzemeleri karıştırın. (Çok az tarçın eklenebilir.) Yağlı kağıdın üzerine kaşık kaşık bırakın. Soğuyunca afiyetle yiyin.
- Bitter çikolatanın içinde bolca bulunan kakao, kalp ve kanser hastalıklarına karşı koruyucudur.
- Çikolatanın içinde bulunan antioksidanlar hücrelerimizi stresten koruyor.
- Çikolata zengin bir kalsiyum kaynağıdır. Florid açısından da zengindir.
- İçeriğindeki mutluluk veren aktif maddelerle, strese karşı bire bir.

Türkiye'de En İyi Çikolatalar Nerede?

Divan pastanesi ve Vakko''da satılan çikolatalar Türkiye'dekilerin en iyisi diye bilinir ve İsviçre kökenlidir.
Gezi Pastanesi'nin çikolataları da çok meşhurdur. Burada 24 çeşit çikolata vardır. En kaliteli kakaoyu kullanıkları söylenir.
Neuhaus'un çikolataları da Belçika’dan ithaldir.
Ali Galip Pastanesi'nde (İzmir’de) 15 çeşit çikolata vardır. Burada 100 yıldan fazladır üretim yapılmaktadır.
Baylan pastanesindeki çikolatalar tamamen el emeği oluşu ile meşhurdur.
Lindt çikolata da bu listeye girmelidir.
BEYOĞLU ÇİKOLATASI: Büyükparmakkapı sokak girişinde en popüleri ve kalitelisi yapılan çikolata.

BOLU ÇİKOLATASI (BOLÇİ) Bolu dağ fındığı, kakao ve krokantın birleşimi olan çikolata.

Çikolata ile ilgili Filmler:

Charlie’nin Çikolata Fabrikası Charlie (Freddie Highmore) ailesi ile zor bir şekilde geçinen fakir bir çocuktur. Tüm dünya ve Charlie, çikolata fabrikasıyla zengin olmuş Willy Wonka'nın (Johnny Depp) esrarengiz ve yıllardır kapalı olan fabrikasını merak etmektedir. Ama bir gün Willy Wonka 5 çikolata ambalajının altına altın bilet saklamıştır. Altın biletleri bulan 5 çocuk fabrikaya girme hakkına sahip olacak ve içlerinden biri hayallerinin ötesinde bir dünyaya kavuşacaktır. Ve Charlie ise çikolata alamayacak kadar fakir olmalarına rağmen o fabrikaya girmek için elinden geleni yapacaktır.Ve Charlie fabrikaya büyükbabasıyla birlikte girer...

Çikolata: (1959 Fransa'da geçer hikaye)Vianne Rocher (Juliette Binoche) adında bir kadın ve kızı yeni geldikleri kasabada küçük bir çikolata dükkanı açarlar. Fakat kasabanın tutucu belediye başkanı bu durumdan hoşnut kalmaz ve dükkanın kapanması için elinden geleni yapar. Ne var ki Vianne'in samimiyeti ve sıcaklığı kasabalıların büyük bölümünün sevgisini kazanmasına yol açacaktır...

Çikolatanın Gerçek Tarihi, Sophie D.Coe ve Michael D.Coe, Ayrıntı Yayınları, 2005.

Çikolatanın çağlara ve kıtalara yayılan tarihini eğlenceli ayrıntılar eşiliğinde okumak istiyorsanız tavsiye ederim.