Oldukça zor ve son zamanlarda çok konuşulan bir konu. Benim şahsi deneyimime göre fikrim manipülatif insanlarla baş etmeye çalışmamak yönünde. Çünkü bu mümkün değil. (En son söylemem gerekeni başta söyledim. Nedenlerini açıklayacağım.)
Manipülasyon kısaca bir kişinin başka bir kişi veya grubun duygu ve düşüncelerini gizli veya dolaylı yollarla yönetmeye çalışması durumudur. Manipülatif insanlarla ilgili sık sık şu sözleri okurum; sizi olduğunuzdan farklı göstermeye çalışıp çileden çıkarırlar ve sonra da "bak işte tam dediğim gibi biri" demeye başlarlar. Bu çok doğru.
Bu konuda okuduklarım ve maalesef yaşadıklarımdan sonra anladıklarımı madde madde açıklamaya çalışacağım;
-Öncelikle manipülasyon yapan insanlar bunu herkese yapmazlar. Kendisini onaylayan, kendisine bağlı olduğunu bildiği ve risk teşkil etmeyen kişilere yapmazlar. Onlar kendi grubundadır zaten. Manipülasyonu, güçlü ve kendisine bağlanmayacak, her dediğini kabul etmeyecek ve hatta kendisindeki eksikleri fark ettirecek kişilere yaparlar. Kendisine biat etmeyen insanlara yaparlar. Evet arkadaşlık ilişkisinde ve hatta evlilikte de biat etmek bazı kişiler için önemlidir. Manipülatif insanlar çevresinde, dediği her şeyi onaylayan bir grup arkadaş tutarlar her zaman. Bunlara karşı da çok iyidirler hatta.
-Manipülasyonda usta insanların en iyi yaptığı şeylerden biri de seni görmezden gelmek, ilgilenmiyor, size dair bir şeyi merak etmiyormuş gibi davranmaktır. Oysa bunun seninle hiçbir ilgisi yoktur. O seni görmeye o kadar tahammül edemiyor ki, varlığın bile onu o kadar rahatsız ediyor ki seni kasıtlı olarak görmezden geliyor ve bu onun iç dünyası ile ilgili baş edemediği şeyleri gösteriyor. O yüzden üzerine alınma.
-Manipülasyon yapan insanlar biri kendini övdüğünde veya iyi bir şey söylediğinde bunu önemseyip kabul ederler ama biri seni övdüğünde öven kişinin pek de güvenilir olmadığını ima ederler. Yani ne yaptığı belli olmayan dengesiz biri sizi övmüştür. Zaten önemsizdir. Ama ona gelen övgüler çok yerinde ve doğrudur.
-Manipülatif insanlar haklı çıkmak için gerçeği öyle ince ustalıkla çarpıtırlar ki "bence buna hiç bulaşmayayım, içinden çıkmaya çalıştıkça girdaba sürükleniyorum" hissine kapılırsınız. Bırakmak en iyisidir. Ona ve çevresindekilere kendininiz anlatmaya çalışmayın. Neye inanırlarsa inansınlar.
-Manipülatif insanlar özgün kişilere ayrıca sinir olurlar. Sakin olup umursamamak ve bildiğini yapmaya devam etmek en güzelidir.
-Manipülatif insanlar herkesin davranışlarını yorumlamaya bayılırlar, her davranışa bir anlam verip etiketlerler. Oysa kendimiz dahil insanları tanımak çok zordur. Kişiyi bir davranışı ile değerlendirmek yanlıştır. Onun özel hayatını, ne yaşadığını kimse bilemez. Yanlış bir davranış yapabilir. Ama "onu bundan yapıyor, o zaten şöyle biri" gibi yorumlara bayılırlar. Hatta bunu iyi niyet çerçevesinden yapıyor gibi görünürler.
-Manipülatif insanlar çok basit konularda bile üstünlük kurmaya, heves kaçırmaya meyillidirler. Tatile bir yere gitmekten bahsedersin ince ince orayı kötülerler, bir yazarı sevdiğini söylerin o yazarın olumsuz bir kişilik özelliğini anlatırlar. Ben bazen sırf gülmek için "benim şöyle bir hayalim var... "diyorum hemen başlıyorlar "ay orası şöyleymiş böyleymiş" demeye. Gerçek hayal ve planlarınızı bu kişilerin olduğu ortamlarda açıklamayın. Kendinize saklayın.
-Manipülatif insanlar bazı cümlelere başlarken haklı olduklarını ve en iyi kendisinin bildiklerini garantiye alarak konuşmaya başlarlar. Mesela bir ortak tanıdığınız vefat etmiştir. "ben en yakınım vefat ettiği için bunun nasıl bir duygu olduğunu biliyorum... "diyerek başlarlar. Yani sen bu duyguyu bilemezsin, ne desen boş, tecrüben bile yoktur. Oysa hiç kimse ve hiçbir deneyim aynı değil, hiçbir kayıp kıyaslanamaz, hiç bir yas karşılaştırılamaz. Başka bir yakını yoğun bakımda kalmıştır "ben günlerce yoğun bakım kapısında beklediğim için bunu çok iyi biliyorum... " gibi.. örnekleri çoğaltabiliriz. Böyle konuşmaya başladıklarında tepkisizce dinleyin onaylamayın.
-Manipülatif insanlara laf anlatmak zordur hatta imkanızdır. Ben bir kaç kez denedim ama sakin sakin olayı çarpıtması karşısında sinirlendiğim için bıraktım. Zor ama bırakmak en doğrusu. Zaten seni anlamaya asla niyeti olmayan birine kendini anlatamazsın. Ne düşünürse düşünsün. Kendi küçük zaferlerine sevinsin dursun. Çünkü onlar için iletişim ve diyalog kurmak demek küçük zaferler kazanmaktır.
-Manipülatif insanlar daha önce yaşadığınız küçücük bir şeyi, aranızda geçen önemsiz bir diyalogu bile unutmayıp bunu aylar sonra yeri gelmişken laf arsına sokuşturup seni yenmeye çalışırlar. Olay, örnek farklı olabilir ama "ben sana demiştim aslında" (yani sen anlamadın veya bana hak vermedin ama ) demek isterler ... Hep haklılık peşinde koşarlar. Yani kurnazdırlar. Ama kötü niyetli bir kurnazlık. Hatta başkalarının örnekleri üzerinden bile size ders vermeye çalışırlar. Onları tanıdıkça cümlelerdeki alt anlamları daha iyi çözersiniz. Çünkü onların tek amacı kazanmaktır. Nasıl bir çocukluk yaşadıklarını bilemezsiniz. O yüzden boş verin.
-Manipülatif insanlar kendilerini anlatmayı, eşlerini ve çocuklarını ve hatta arkadaşlarını övme fırsatını hiç kaçırmazlar. En iyi aile onlarındır, en iyi arkadaşlıklar ondadır. Küçük küçük alttan alta ego tatmini yaşarlar. Asla hata yoktur, asla kötü bir insan yoktur hayatlarında. Oysa bu bile ne kadar zavallı ve hastalıklı bir zihniyet olduğunu gösterir.
-Manipülatif insanlar senden beklediği onayı ve yakınlığı göremeyince senin pek de anlaşamadığın vasat kişilerle daha iyi anlaşırlar. Hatta o kişiyle arkadaşlık kurup samimiymiş gibi davranabilirler. O kişiyi yüceltirler. Sana karşı onunla sessiz bir ittifak kurarlar. O ne yapsa beğenir ve onaylarlar. Hatta senin küçücük bir davranışını anlayıp dinlemeden eleştirirken, o diğer vasat kişiyi her haliyle onaylarlar. Bunun farkında olursan güler geçersin. Ama farkında olmazsan, anlamazsan "bu nasıl olabilir, bu ikisi ne alaka " der durursun. Manipülatif insanlar bunu bence bilerek yapmazlar sana karşı "düşmanımın düşmanı benim dostumdur" ilkesini uygularlar. Bu onların kişiliğinin bir parçasıdır.
-Manipülatif insanlar kendi yaptıklarını çok iyi kapatıp seni suçlu gösterme konusunda da uzmandırlar. Onu onaylayan insanlar genelde yüzeysel olan tipler olduğu için, çevresinde hemen ona inanan 2-3 kişi bulabilirler. Bazen zafer haklı çıkmak değil kendini korumaktır. Sen iç huzurunu koru, bırak kaçtı desinler. Her kavga durup savaşılacak kadar değerli değil.
-Manipülatif insanlar bazen sizi övüp iltifat edebilirler. "Çok haklıydın, doğru yaptın vb." cümleleri kurabilirler şaşırmayın. Özellikle bunu başkalarının yanında yaparlar. Neden mi? "Bak ben haklıysa haklı diyorum, doğru yaptığını zaten görüyorum" algısını yükseltip eleştirdiklerinde de haklı oldukları savını güçlendiriyorlardır. Bunun farkında olursanız onun övgüsüne de yergisine de pek takılmazsınız.
-Haklı çıkmaya çalışmak, son sözü söylemek, herkesi ikna etmek bunlar ego savaşlarıdır. Kendini açıklamak zorunda hissettiğin, enerjini emen insanlardan kaçarak aslında kendini seçmiş oluyorsun. Seni anlayan zaten anlıyor diğerleri önemli değil. Değer verdiğin kişilere odaklan sadece.
Birisi sana cesur derken diğeri korkak olarak görecek, birisi seni güçlü görürken diğeri zayıf diyecek, birine çok iyiyken başkasına kötü olacaksın. Hiç kimse senin nasıl olduğun konusunda hemfikir olamayacak çünkü herkes seni kendi bakış açısıyla görecek.
Bu konuda yazılmış kitaplar ve güzel podcaslar var.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder